donderdag 26 juli 2012

Het einde van de normaliteit

Hieronder volgt mijn reactie op het in De Standaard verschenen interview met psychiater Dr. De Wachter naar aanleiding van de massamoord in de V.S. tijdens de première van de nieuwste Batman film.

Geachte,

Naar mijn mening ziet Dr. De Wachter één grote factor over het hoofd, namelijk de invloed van cultuur op de mens.

De actuele pop-cultuur, film, muziek, literatuur, staat bol van geweld, obsessies, machtsstrijd, misdaadverheerlijking enz. Te zeggen dat deze constante stroom van informatie geen invloed zou hebben op de menselijke psyche, lijkt mij zéér onwetenschappelijk. Sommige mensen zijn nu eenmaal meer beïnvloedbaar dan anderen, en sommigen zijn al helemaal dom. Als ik zie hoe sommige intellectueel of emotioneel minderbedeelde (vaak jonge) mensen zich helemaal wentelen in dat misdaad- en geweldverheerlijkende cultuurtje, zich mentaal in dat wereldje nestelen, ja, dan wordt je op den duur zo iemand. Je ziet steeds meer jonge kerels over straat lopen met een attitude van 'ik ben een killer' (dat vind ik zo jammer) en blijkbaar zijn er meer en meer zonderlingen die het nodig vinden mensen overhoop te knallen of in mekaar te slaan (wat mij, gezien het huidige culturele milieu, niet echt verbaast).

Is er het afgelopen jaar geen wetenschappelijke studie verschenen die aantoonde dat het veelvuldig bekijken van porno de vorm van de hersenen doet veranderen onder invloed van de constante overproductie van bepaalde stoffen? Heeft de inname van gewelddadige fictie dan een analoog effect, denk ik dan?

De pop cultuur is helaas voor een groot stuk in handen gevallen van mensen die vooral geld willen verdienen, en sex en geweld verkopen jammer genoeg goed. Maar is dat cultuur? Draagt het bij tot de evolutie (=beter worden) van het individu en de mensheid in het algemeen? Heeft het onze beschaving naar een hoger niveau getild? Is dat nu niet net de functie van cultuur? Is de huidige consumptie-cultuur dan geen anti-cultuur?

Onder het mom van 'persoonlijke vrijheid' en 'vrije meningsuiting' wordt deze anti-cultuur getolereerd, terwijl het zovele jonge (maar ook volwassen) mensen genadeloos meesleurt in een obsessief en duister wereldbeeld, met alle gevolgen van dien. Sommige mensen drijven alles tot in het extreme. Om het te polariseren: ooit was onze cultuur er één van deugden - nu is het er één van sex en geweld. Onmerkbaar en gestaag heeft deze verandering zich voltrokken, en iedereen heeft olie op het vuur gegooid. Onze media stuwen ondertussen het getij gewillig vooruit. Bijgevolg durft niemand de heilige 'persoonlijke vrijheid' een halt toe te roepen. Toch was het een cultuur van deugden die onze beschaving tot zijn vroegere hoogtepunt heeft gebracht.

Met vriendelijke groet
Wim Van Aalst

dinsdag 24 juli 2012

Stillevens met blauwe stofdoek

"Schilderssalaris"
Olie op paneel
60x48 cm

"Kom met glazen vaas"
Olie op paneel
40x30 cm

vrijdag 20 juli 2012

Voedsel voor de ziel

Kunst is voedsel voor de ziel. Het zou bijgevolg geen vergif moeten zijn. Het is de reden waarom ik me niet achter menig hedendaags "kunstenaar" wil of kan scharen. Soms heeft men de indruk dat sommigen van hen - bewust of onbewust - er gewoon op uit zijn om de ziel van de mens te vergiftigen.

Om dit te vermijden, moet een kunstenaar spiritueel in verbinding staan met de ziel, het hogere, de Bron der dingen... Indien hij deze verbinding niet heeft, of er niet naar streeft deze te onderhouden en te cultiveren, of er zelfs botweg geen interesse in heeft, of indien deze schakel wel gewenst maar onvoldoende ontwikkeld is, zal de kunstenaar moeite hebben om te onderscheiden wat voedzaam is voor de ziel, en wat niet. Een overdaad aan gedachten en verlangens vertroebelt de geest en maakt dat men eender welk project begint, onwetend of men gif aan het mengen is, voedsel, of medicijn.

Kunst heeft de kracht om mensen diep te beroeren, en het zou hen niet alleen geestelijk moeten beroeren, maar ook materieel. Dit is een tweede punt. Een kunstwerk met onnauwkeurige weergave van het materieel aspect van een scene, kan een toeschouwer een ogenblikkelijke diepe impressie nalaten, maar het gebrek aan weergave van de materie, weerhoudt hem ervan om de scene werkelijk te betreden, zijn ogen te laten dwalen over alle objecten, figuren, en vormen, ze te onderzoeken alsof hij ter plaatse was tot hij opgeslorpt wordt door de scene en het gevoel heeft er fysiek deel van uit te maken.

Een uiterst gedetailleerde weergave van de realiteit zonder de spirituele kracht om de toeschouwer te beroeren, kan men daarentegen een mislukt kunstwerk noemen.

Daarom heeft de spirituele insteek prioriteit op de feitelijke weergave, echter een goede spirituele insteek met een tekort aan weergave van het fysieke, is als proeven van een heerlijk gerecht dat vervolgens op een onbereikbare plaats wordt gezet, met slechts de geur om ons te kwellen.

Hoewel een overdaad aan detail makkelijk imponeert, is het geen vereiste of garantie voor een magnifiek kunstwerk. Eenvoud siert, een minimum aan detail is echter vereist om de toeschouwer een scene fysiek te laten betreden en hem zo de meest complete ervaring van de beeldende kunst te bieden.

Ten derde is er stijl; iedere kunstenaar ontwikkelt zijn eigen stijl, en dit hangt samen met zijn persoonlijkheid en temperament. De stijl die een kunstenaar ontwikkelt is als zijn handtekening of de vingerafdruk van zijn persoonlijkheid. Stijlen prefereren is grotendeels een kwestie van persoonlijk voorkeur en als beoordelingscriterium vrij irrelevant: er zijn verschillende scholen binnen de kunst die ieder hun eigen stijl hebben, en binnen iedere school zijn er goede en minder goede werken.

Laat ons vooral onthouden dat stijl zonder spirituele connectie leidt tot oppervlakkigheid, smakeloosheid, decadentie of erger. Stijl zonder erom te geven een wereld vorm te geven, is nonchalance of artistieke terughoudendheid, of gewoon gemakzucht.


Torso in Basalto
Gezien in het Uffizi museum in Firenze.

Olie op paneel
80x52cm

donderdag 19 juli 2012

Paracelsus zegt:

"Know that man makes great discoveries concerning future and hidden things, which are despised and scoffed at by the ignorant who do not realize what nature can accomplish by value of her spirit. Thus, the uncertain arts are in such a state now that a new generation must come, full of prophetic or sibylline spirit, which will awaken and direct the skills and arts. The arts of this kind are quite old, and enjoyed great reputation among the ancient. They are kept secret and taught secretly. For the students of these arts devoted their time to contemplation and inner faith, and by such means discovered and proved many great things. But the men of today have no longer such capacity for imagination and faith; today their minds are exclusively concerned with things that are pleasant to the flesh and the blood; only what the flesh and the blood want and desire is being studied, that alone is still being practiced. These arts are uncertain today because man is uncertain in himself. For he who is not certain in himself cannot be certain in his actions; a sceptic can never create anything enduring, nor can anyone who serves only the body accomplish true spiritual works."
       – Paracelsus, Astronomia Magna , 1537-38.